Cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ đơn giản, dễ nhớ

Cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tuỳ thuộc vào loại xét nghiệm đường huyết mà mẹ bầu thực hiện. Đối với xét nghiệm dung nạp đường huyết trong thai kỳ, đọc kết quả dựa trên 3 thời điểm đo: lúc đói, sau 1 giờ và sau 2 giờ sau khi uống 75g glucose. Nếu chỉ số đường huyết thai kỳ ở bất kỳ thời điểm nào vượt ngưỡng cho phép, mẹ bầu sẽ được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ. Việc hiểu đúng kết quả xét nghiệm dung nạp glucose thai kỳ giúp mẹ chủ động điều chỉnh dinh dưỡng và chăm sóc thai kỳ hiệu quả.

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ là gì – Đây là tình trạng rối loạn dung nạp đường huyết xuất hiện lần đầu tiên trong thai kỳ, thường được phát hiện ở tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba. Khi mang thai, nhau thai tiết ra các hormone gây cản trở hoạt động của insulin – hormone điều hòa đường huyết. Kết quả là lượng đường trong máu tăng cao bất thường nếu cơ thể mẹ không sản xuất đủ insulin để bù đắp dẫn đến nguy cơ tiểu đường thai kỳ.

Tác động của tiểu đường thai kỳ đến sức khỏe mẹ và bé:

Đối với mẹ: Tăng nguy cơ tiền sản giật, đa ối, sinh non, tổn thương mạch máu, nguy cơ tiểu đường tuýp 2 sau sinh.

Đối với bé: Thai to, hạ đường huyết sau sinh, vàng da, suy hô hấp, tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường sau này.

Điều đáng nói là tiểu đường thai kỳ thường không có triệu chứng rõ ràng, do đó xét nghiệm sàng lọc định kỳ là phương pháp duy nhất để phát hiện sớm.

>>> Xem thêm: Tiểu đường thai kỳ là gì? 6 dấu hiệu nhận biết cần lưu ý

Quy trình xét nghiệm dung nạp glucose thai kỳ

Để phát hiện tình trạng rối loạn đường huyết, Bộ Y tế khuyến cáo thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose 75g cho tất cả mẹ bầu từ tuần 24 đến 28 của thai kỳ.

Chuẩn bị trước xét nghiệm

• Nhịn ăn ít nhất 8 tiếng trước xét nghiệm.
• Không thay đổi chế độ ăn uống trong 3 ngày trước khi xét nghiệm.
• Tránh hoạt động thể lực mạnh hoặc căng thẳng quá mức.

Các bước xét nghiệm

Bước 1: Đo đường huyết lúc đói

Lấy máu để đo chỉ số đường huyết lúc đói thai kỳ. Nếu chỉ số này đã vượt ngưỡng, bác sĩ có thể dừng quy trình và đưa ra chẩn đoán.

Bước 2: Uống dung dịch glucose 75g

Người xét nghiệm sẽ uống một dung dịch chứa 75g glucose pha trong khoảng 250 – 300ml nước, uống hết trong vòng 5 phút.

Bước 3: Lấy máu sau 1 giờ và 2 giờ

Tiếp tục lấy máu sau 1 giờ và 2 giờ để đánh giá chỉ số đường huyết sau ăn thai kỳ (thực tế là sau khi nạp glucose).

Tổng thời gian thực hiện xét nghiệm khoảng 2 – 2.5 giờ, mẹ bầu nên nghỉ ngơi tại chỗ, tránh đi lại nhiều.

>>> Xem thêm: Mẹ bầu tiểu đường thai kỳ nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Hiểu đúng cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ giúp mẹ bầu nắm được tình trạng chuyển hóa đường huyết trong cơ thể và có biện pháp can thiệp sớm nếu cần thiết.

Tiêu chuẩn chẩn đoán theo WHO và Bộ Y tế Việt Nam

Sau khi thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose thai kỳ, nếu bất kỳ một trong ba chỉ số dưới đây bằng hoặc cao hơn ngưỡng cho phép, mẹ bầu sẽ được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ:

Lưu ý: Chỉ cần 1 chỉ số vượt ngưỡng là đủ để chẩn đoán.

Ví dụ cụ thể để hiểu rõ cách đọc

Giả sử mẹ bầu có kết quả xét nghiệm như sau:

• Lúc đói: 5.3 mmol/L (cao hơn 5.1)
• Sau 1 giờ: 8.7 mmol/L (bình thường)
• Sau 2 giờ: 7.8 mmol/L (bình thường)

=> Chẩn đoán: Tiểu đường thai kỳ vì chỉ số lúc đói đã vượt ngưỡng cho phép.

Ý nghĩa các chỉ số đường huyết thai kỳ

Chỉ số đường huyết lúc đói thai kỳ: Phản ánh mức đường huyết nền, khi chưa ăn. Đây là chỉ số quan trọng nhất trong việc chẩn đoán sớm rối loạn đường huyết.

Chỉ số đường huyết sau ăn thai kỳ (sau 1 và 2 giờ): Cho thấy khả năng xử lý glucose của cơ thể sau khi nạp đường.

>>> Xem thêm: Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối mẹ bầu cần lưu ý

Các biện pháp kiểm soát tiểu đường thai kỳ

Sau khi đã hiểu rõ cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ, bước tiếp theo và quan trọng nhất là kiểm soát đường huyết để tránh biến chứng cho cả mẹ và thai nhi. Việc kiểm soát hiệu quả chủ yếu dựa vào thay đổi lối sống lành mạnh, kết hợp theo dõi y tế nghiêm ngặt.

Dưới đây là những biện pháp kiểm soát tiểu đường thai kỳ được khuyến nghị bởi các chuyên gia sản khoa và nội tiết:

Chế độ ăn lành mạnh – Nền tảng kiểm soát đường huyết ổn định

Một chế độ ăn cho tiểu đường thai kỳ hợp lý có thể giúp hơn 85% mẹ bầu kiểm soát được bệnh mà không cần dùng thuốc.

Nguyên tắc dinh dưỡng:

• Chia nhỏ bữa ăn: 3 bữa chính, 2 – 3 bữa phụ để tránh tăng đường huyết đột ngột.
• Ưu tiên tinh bột hấp thu chậm: gạo lứt, yến mạch, khoai lang luộc, bánh mì nguyên cám.
• Giảm thực phẩm nhiều đường: bánh ngọt, nước có gas, trái cây sấy,...
• Tăng cường chất xơ: rau xanh, củ quả, đậu các loại.
• Bổ sung protein chất lượng: thịt nạc, cá, trứng, đậu hũ.
• Hạn chế dầu mỡ, thức ăn chiên rán.
• Uống đủ nước: hạn chế nước ép đóng hộp hoặc nước ngọt.

Chuyên gia dinh dưỡng có thể xây dựng thực đơn cá nhân hóa dựa trên chỉ số đường huyết thai kỳ của từng mẹ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Tập thể dục thường xuyên – Hỗ trợ ổn định đường huyết tự nhiên

Bên cạnh ăn uống, vận động nhẹ nhàng mỗi ngày cũng là một cách hiệu quả để kiểm soát chỉ số đường huyết sau ăn thai kỳ.

Hoạt động phù hợp cho mẹ bầu:

• Đi bộ sau ăn từ 20 – 30 phút
• Yoga bầu, bơi lội nhẹ nhàng
• Tập thở, thiền, thư giãn tinh thần

Vận động giúp cơ thể tăng cường sử dụng glucose và giảm đề kháng insulin – nguyên nhân chính của tiểu đường thai kỳ.

Lưu ý: Tránh vận động mạnh, quá sức hoặc khi cơ thể mệt mỏi. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu.

Theo dõi đường huyết tại nhà – Nắm bắt kịp thời mọi thay đổi

Sau khi biết rõ cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu nên duy trì theo dõi đường huyết thường xuyên tại nhà bằng máy đo cá nhân.

Thời điểm nên đo đường huyết:

• Buổi sáng lúc đói
• Sau ăn 1 giờ
• Sau ăn 2 giờ

Mục tiêu đường huyết nên đạt được:

• Lúc đói < 92 mg/dL
• Sau ăn 1 giờ < 140 mg/dL
• Sau ăn 2 giờ < 120 mg/dL

Ghi chép đều đặn và chia sẻ với bác sĩ trong các lần khám để điều chỉnh chế độ ăn hoặc điều trị nếu cần thiết.

>>> Xem thêm: Cách thử tiểu đường thai kỳ tại nhà đơn giản, ai cũng làm được

Sử dụng insulin nếu cần – Khi kiểm soát bằng ăn uống và vận động chưa đủ

Trong một số trường hợp, dù đã điều chỉnh chế độ ăn và tập luyện nhưng chỉ số đường huyết lúc đói thai kỳ hoặc sau ăn vẫn vượt ngưỡng, bác sĩ có thể chỉ định dùng insulin để ổn định đường huyết.

Lưu ý: Không sử dụng thuốc hạ đường huyết dạng uống trong thai kỳ vì có thể ảnh hưởng đến thai nhi.

Insulin được tiêm dưới da, hoàn toàn an toàn cho mẹ và bé nếu được bác sĩ chuyên khoa chỉ định và theo dõi đúng cách.

Thăm khám bác sĩ chuyên môn định kỳ – Giám sát toàn diện sức khỏe mẹ và bé

Mẹ bầu cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ với:

• Bác sĩ sản khoa
• Bác sĩ nội tiết (nếu cần)
• Chuyên gia dinh dưỡng
• Mục đích là để:
• Theo dõi tăng trưởng thai nhi
• Đánh giá chức năng nhau thai
• Kiểm soát biến chứng tiểu đường thai kỳ

Điều chỉnh kịp thời phác đồ điều trị nếu kết quả xét nghiệm dung nạp glucose thai kỳ thay đổi bất thường.

>>> Xem thêm: Tiểu đường thai kỳ ăn khoai lang được không?

Câu hỏi thường gặp

Xét nghiệm dung nạp glucose thai kỳ được thực hiện như thế nào?

Mẹ bầu sẽ được đo đường huyết lúc đói, sau đó uống dung dịch chứa 75g glucose, và tiếp tục lấy máu sau 1 giờ và 2 giờ để đánh giá khả năng chuyển hóa đường.

Chỉ số đường huyết thai kỳ bình thường là bao nhiêu đối với xét nghiệm dung nạp glucose?

• Lúc đói: dưới 92 mg/dL
• Sau 1 giờ: dưới 180 mg/dL
• Sau 2 giờ: dưới 153 mg/dL

Chỉ số vượt ngưỡng ở bất kỳ thời điểm nào cũng có thể được chẩn đoán là tiểu đường thai kỳ.

Làm thế nào để kiểm soát đường huyết khi bị tiểu đường thai kỳ?

Áp dụng chế độ ăn khoa học, tập luyện nhẹ nhàng mỗi ngày, theo dõi đường huyết thường xuyên và dùng insulin nếu bác sĩ chỉ định.

Chế độ ăn uống nào tốt cho phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ?

Nên ăn nhiều rau xanh, tinh bột hấp thu chậm (gạo lứt, khoai lang), đạm nạc và hạn chế đường, nước ngọt, bánh kẹo. Chia nhỏ bữa ăn để tránh tăng đường huyết đột ngột.

Tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến em bé không?

Nếu không kiểm soát tốt, bé có nguy cơ sinh to, hạ đường huyết sau sinh, vàng da, hoặc tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường sau này.

Sau khi sinh, tiểu đường thai kỳ có tự hết không?

Trong hầu hết các trường hợp, tiểu đường thai kỳ sẽ tự hết sau sinh. Tuy nhiên, mẹ vẫn cần theo dõi đường huyết định kỳ vì có nguy cơ cao phát triển thành tiểu đường tuýp 2 sau này.