Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục sức khỏe sau phẫu thuật. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp không chỉ giúp vết thương nhanh lành mà còn giảm nguy cơ biến chứng, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện tổng thể sức khỏe. Vậy sau phẫu thuật không nên ăn gì? Hãy cùng tìm hiểu danh sách thực phẩm cấm, đồ ăn kiêng và những kiêng kỵ sau phẫu thuật để đảm bảo cơ thể luôn trong trạng thái tốt nhất.
Sau phẫu thuật không nên ăn gì
Phô mai và các chế phẩm từ sữa
Phô mai chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể gây táo bón – một vấn đề phổ biến sau phẫu thuật do giảm vận động và tác dụng phụ của thuốc giảm đau. Ngoài ra, phô mai còn chứa casein, một loại protein có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, không phù hợp với những bệnh nhân có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Để thay thế, có thể sử dụng sữa chua không đường hoặc sữa và chế phẩm từ sữa ít béo giúp hỗ trợ tiêu hóa và cung cấp protein cần thiết.
Thực phẩm chiên hoặc chứa nhiều chất béo
Đồ ăn nhiều dầu mỡ như khoai tây chiên, gà rán, thịt mỡ có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, gây đầy hơi và tăng nguy cơ viêm nhiễm. Chất béo bão hòa còn có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, kéo dài thời gian hồi phục. Để hạn chế thực phẩm có hại, hãy sử dụng các nguồn chất béo tốt như dầu ô liu, dầu hạt lanh hoặc cá béo giàu omega-3 giúp chống viêm và hỗ trợ lành vết thương.
Rượu và đồ uống có cồn
Rượu có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, gây rối loạn đông máu và tương tác tiêu cực với thuốc điều trị sau phẫu thuật. Đồng thời, rượu cũng làm cơ thể mất nước, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Thay vào đó, nên uống nước lọc, nước ép trái cây ít đường hoặc nước dừa để cung cấp điện giải và hỗ trợ phục hồi.
Thực phẩm chế biến sẵn và nhiều muối
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội, đồ hộp chứa nhiều chất bảo quản, muối và phụ gia nhân tạo. Những thành phần này có thể làm tăng nguy cơ viêm, gây tích nước và ảnh hưởng đến huyết áp. Hãy ưu tiên thực phẩm tươi, sạch, giàu protein như thịt gà, cá hồi, thịt bò nạc, đậu phụ giúp bổ sung dưỡng chất cần thiết cho quá trình hồi phục.
>>> Xem thêm: Lỡ ăn đồ nếp sau phẫu thuật có sao không?
Thực phẩm nhiều đường và tinh bột tinh chế
Đường tinh luyện và các loại bánh kẹo, nước ngọt, bánh mì trắng có thể làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể, giảm khả năng miễn dịch và làm chậm quá trình lành vết thương. Hơn nữa, các loại thực phẩm này còn có thể gây rối loạn đường huyết, làm cơ thể dễ mệt mỏi và giảm khả năng tái tạo mô.
Thay vào đó, có thể chọn các nguồn đường tự nhiên như trái cây tươi, mật ong nguyên chất hoặc sữa hạnh nhân không đường để cung cấp năng lượng mà không gây hại cho sức khỏe.
Thực phẩm dễ gây dị ứng
Sau phẫu thuật, hệ miễn dịch suy giảm, cơ thể nhạy cảm hơn với một số thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, sữa hoặc trứng. Dị ứng thực phẩm có thể gây phản ứng viêm, phát ban, tiêu chảy hoặc ảnh hưởng đến đường thở, làm chậm quá trình hồi phục. Nên thử nghiệm thực phẩm trước khi ăn để đảm bảo không có phản ứng dị ứng và ưu tiên thực phẩm an toàn, dễ tiêu hóa.
Thực phẩm sống và thực phẩm lên men
Các loại thực phẩm sống như sushi, gỏi cá, rau sống hoặc thực phẩm lên men như kim chi, dưa muối, kombucha có thể chứa vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây nhiễm trùng. Nếu hệ miễn dịch không đủ mạnh, vi khuẩn trong thực phẩm lên men có thể gây rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng hoặc nhiễm khuẩn toàn thân.
Bên cạnh đó, đồ ăn cứng như bánh mì khô, hạt cứng, kẹo cứng hay thực phẩm cần nhai nhiều có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa, đặc biệt với những bệnh nhân vừa trải qua chế độ ăn sau mổ liên quan đến hệ tiêu hóa hoặc răng miệng. Những thực phẩm này có thể làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa, gây khó chịu và làm chậm quá trình hồi phục. Vì vậy, nên ưu tiên các món ăn mềm, dễ nhai và dễ tiêu hóa như cháo, súp hoặc thực phẩm xay nhuyễn để giảm gánh nặng cho cơ thể.
>>> Xem thêm: Thăm người bệnh mới mổ nên mua gì?
Sau phẫu thuật nên ăn gì
Bên cạnh những thực phẩm cần tránh, một chế độ ăn uống hợp lý với dinh dưỡng phục hồi là điều cần thiết để giúp cơ thể nhanh chóng lành vết thương. Dưới đây là những thực phẩm nên bổ sung:
Chất lỏng trong suốt
Sau phẫu thuật, cơ thể thường mất nước do chảy máu, thuốc mê và tác dụng phụ của thuốc điều trị. Bổ sung chất lỏng trong suốt giúp giữ nước, cân bằng điện giải, ngăn ngừa táo bón và giúp cơ thể đào thải độc tố. Nên sử dụng như nước lọc cung cấp nước tinh khiết cho cơ thể mà không gây kích ứng hệ tiêu hóa, nước hầm xương giàu collagen và khoáng chất giúp hỗ trợ tái tạo mô, nước dừa cung cấp điện giải tự nhiên, giúp bù nước hiệu quả, nước ép trái cây loãng (không đường) như nước ép táo, lê để bổ sung vitamin C giúp tăng cường miễn dịch.
Sữa chua
Sữa chua chứa probiotic (lợi khuẩn đường ruột) giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột, giảm nguy cơ táo bón và tiêu chảy – hai tình trạng thường gặp sau phẫu thuật do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh. Sử dụng sữa chua không đường giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm và kiểm soát lượng đường trong máu, sữa chua Hy Lạp cung cấp nhiều protein hỗ trợ quá trình tái tạo mô. Các loại sữa chua có bổ sung lợi khuẩn, hỗ trợ hệ miễn dịch và tiêu hóa.
Protein và hải sản
Protein là thành phần quan trọng giúp xây dựng tế bào mới, phục hồi mô tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch. Thiếu protein có thể làm chậm quá trình lành vết thương, dẫn đến mất cơ và suy giảm sức đề kháng. Nguồn protein nên bổ sung như cá hồi, cá thu, giàu omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ quá trình lành vết thương, các loại thịt cung cấp protein nạc dễ tiêu hóa, đậu phụ, hạt chia, hạt lanh sẽ là lựa chọn tuyệt vời cho người ăn chay.
Quả mọng
Các loại quả mọng như việt quất, dâu tây, mâm xôi rất giàu chất chống oxy hóa, vitamin C giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, giảm viêm và kích thích sản xuất collagen – yếu tố quan trọng trong quá trình lành vết thương. Những loại quả mọng tốt nhất là dâu tây, việt quất, mâm xôi, rất giàu polyphenol giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào, nho đen, cherry giúp hỗ trợ tuần hoàn máu và giảm đau tự nhiên.
>>> Xem thêm: Súp dinh dưỡng cho người bệnh giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng
Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt chứa carbohydrate phức hợp giúp cung cấp năng lượng ổn định, hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ táo bón nhờ hàm lượng chất xơ cao. Nguồn ngũ cốc nguyên hạt nên dùng như yến mạch, cung cấp beta-glucan giúp tăng cường hệ miễn dịch, gạo lứt, quinoa giàu vitamin B giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.
Rau lá màu xanh đậm
Rau lá xanh chứa nhiều vitamin K giúp đông máu tốt hơn, vitamin C giúp tăng cường miễn dịch và chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón. Những loại rau lá xanh nên ăn gồm cải bó xôi, cải xoăn, giàu sắt, vitamin A hỗ trợ tái tạo mô, bông cải xanh giúp tăng cường miễn dịch và cung cấp chất chống oxy hóa.
Trái cây và rau quả tươi
Trái cây và rau quả cung cấp chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Một số loại dễ tìm và cần thiết như cam, đu đủ, chuối giàu vitamin C, kali giúp hồi phục nhanh chóng, cà rốt, bí đỏ giàu beta-carotene hỗ trợ hệ miễn dịch.
Sữa ít béo
Sữa ít béo cung cấp protein, canxi và vitamin D giúp củng cố xương, hỗ trợ tổng hợp collagen và phục hồi cơ bắp. Đối với người không dung nạp lactose có thể sử dụng sữa hạnh nhân, sữa yến mạch, sữa đậu nành.
Kết luận
Việc xây dựng một chế độ ăn sau mổ hợp lý sẽ giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ biến chứng. Hãy tuân thủ các nguyên tắc kiêng kỵ sau phẫu thuật, hạn chế các thực phẩm gây viêm, chất kích thích, đồ ăn cay nóng, đồ ăn khó tiêu và đồ uống có ga. Đồng thời, bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng phục hồi, giúp vết thương nhanh lành và cải thiện sức khỏe toàn diện.
