Bạn đang tìm lời giải cho câu hỏi sau phẫu thuật nên ăn gì? Đừng bỏ qua các thực phẩm tốt cho người sau phẫu thuật như cá hồi, rau xanh, sữa và trứng – nguồn cung cấp protein, vitamin và chất xơ lý tưởng cho cơ thể đang hồi phục. Một chế độ dinh dưỡng sau phẫu thuật đúng sẽ giúp bạn khỏe lại nhanh chóng và bền vững.
Tầm quan trọng của dinh dưỡng sau phẫu thuật
Sau mỗi cuộc phẫu thuật, cơ thể bước vào giai đoạn hồi phục – thời điểm đòi hỏi lượng lớn năng lượng và dưỡng chất để chữa lành vết thương, tái tạo mô, củng cố hệ miễn dịch và phục hồi sức khỏe tổng thể. Lúc này, chế độ dinh dưỡng sau phẫu thuật không chỉ đơn thuần là cung cấp năng lượng, mà còn đóng vai trò như “liều thuốc” tự nhiên hỗ trợ phục hồi thể trạng một cách hiệu quả và an toàn.
Theo khuyến cáo từ Viện dinh dưỡng và các chuyên gia dinh dưỡng, bệnh nhân hậu phẫu nếu được cung cấp đầy đủ các nhóm chất thiết yếu sẽ có tốc độ lành thương nhanh hơn, nguy cơ nhiễm trùng thấp hơn và giảm đáng kể thời gian nằm viện. Ngược lại, việc ăn uống thiếu hụt dinh dưỡng có thể làm chậm quá trình hồi phục, dễ gây suy nhược, giảm khối cơ và kéo dài thời gian điều trị.
Vậy sau phẫu thuật nên ăn gì để cơ thể hồi phục tốt nhất? Câu trả lời nằm ở việc cung cấp đủ các nhóm chất đặc biệt là: protein, vitamin, khoáng chất, chất xơ và nước – tất cả đều đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình hồi phục mô và tăng cường miễn dịch.
Sau phẫu thuật nên ăn gì?
Sau phẫu thuật, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể tăng cao. Việc lựa chọn đúng thực phẩm không chỉ giúp bệnh nhân hồi phục nhanh mà còn ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là những nhóm chất quan trọng cần được ưu tiên:
Protein – xây dựng và phục hồi mô
Trong danh sách sau phẫu thuật nên ăn gì, protein là nhóm chất đứng đầu tiên. Đây là thành phần chính cấu tạo nên các tế bào, mô và cơ bắp – đặc biệt cần thiết cho quá trình tái tạo mô sau mổ.
Thiếu hụt thực phẩm giàu protein sau phẫu thuật có thể dẫn đến chậm lành thương, dễ nhiễm trùng và teo cơ. Vì vậy, mỗi bữa ăn nên đảm bảo cung cấp đủ đạm từ nguồn thực phẩm đa dạng, dễ hấp thu.
Thực phẩm giàu protein khuyến khích sử dụng:
- Thịt nạc (gà, bò, heo)
- Cá hồi, cá thu – giàu cả đạm và omega-3 chống viêm
- Trứng – dễ tiêu và giàu dưỡng chất
- Đậu hũ, sữa đậu nành – phù hợp với người ăn chay
- Thực phẩm chức năng hoặc súp uống chứa protein thủy phân – lý tưởng cho người kém ăn
Bổ sung protein không chỉ giúp làm lành vết thương, mà còn hạn chế sụt cân và giúp cơ thể khỏe mạnh trở lại nhanh chóng.
Vitamin và khoáng chất – tăng cường hệ miễn dịch
Sau phẫu thuật, hệ miễn dịch thường suy yếu, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và biến chứng. Lúc này, các vitamin và khoáng chất trở thành trợ thủ đắc lực giúp tăng sức đề kháng và đẩy nhanh quá trình phục hồi.
Vitamin:
- Vitamin A: Hỗ trợ tái tạo da và màng nhầy (có trong gan, cà rốt, bí đỏ)
- Vitamin C: Tăng tổng hợp collagen, thúc đẩy liền sẹo (có trong cam, ổi, súp lơ)
- Vitamin D và K: Giúp tái tạo xương, hỗ trợ đông máu (có trong trứng, cá béo, rau xanh)
- Vitamin E: Chống oxy hóa, giảm viêm mô (có trong dầu thực vật, hạt hướng dương)
Khoáng chất:
- Kẽm: Tăng tốc độ lành thương, tái tạo mô mới (có trong hải sản, ngũ cốc nguyên cám)
- Sắt: Giúp tái tạo hồng cầu, ngăn thiếu máu (có trong thịt đỏ, gan, rau lá xanh)
- Canxi: Phục hồi cấu trúc xương, giảm đau (có trong sữa, cải xoăn, hạnh nhân)
Việc bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất từ thực phẩm tươi sống hoặc thực phẩm chức năng sẽ giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và phòng tránh tái phát bệnh.
>>> Xem thêm: Thăm người bệnh mới mổ nên mua gì ý nghĩa?
Chất xơ – hỗ trợ tiêu hóa
Chất xơ đóng vai trò rất quan trọng trong chế độ dinh dưỡng sau phẫu thuật, đặc biệt là với những bệnh nhân phải dùng thuốc giảm đau gây táo bón hoặc ít vận động sau mổ.
Thực phẩm giàu chất xơ giúp:
- Kích thích nhu động ruột, giảm táo bón
- Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- Tăng cảm giác no, hạn chế ăn vặt không lành mạnh
Gợi ý thực phẩm giàu chất xơ:
- Rau xanh (rau mồng tơi, cải bó xôi, rau dền)
- Trái cây tươi (chuối, táo, lê, cam)
- Ngũ cốc nguyên cám, yến mạch
Kết hợp chất xơ đúng cách còn giúp cơ thể hấp thu tốt hơn các vitamin và khoáng chất, hỗ trợ toàn diện cho quá trình phục hồi.
Nước – duy trì cân bằng điện giải và đào thải độc tố
Nước là yếu tố thường bị xem nhẹ nhưng lại cực kỳ quan trọng trong danh sách sau phẫu thuật nên ăn gì. Sau mổ, cơ thể thường bị mất nước do truyền dịch, ra mồ hôi hoặc hạn chế ăn uống. Việc bổ sung đủ nước giúp:
- Duy trì cân bằng điện giải và ổn định huyết áp
- Hỗ trợ quá trình chuyển hóa và làm lành mô
- Đào thải độc tố ra khỏi cơ thể
- Làm mềm phân, phòng chống táo bón
Lưu ý bổ sung nước đúng cách:
- Uống từng ngụm nhỏ, đều đặn trong ngày
- Ưu tiên nước lọc, nước dừa tươi, canh rau củ
- Tránh nước có gas, đồ uống có cồn hoặc cafein
- Mỗi ngày nên bổ sung khoảng từ sáu đến tám ly nước, tùy theo chỉ định của bác sĩ dinh dưỡng và tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
>>> Xem thêm: Tại sao phải kiêng thịt gà sau phẫu thuật?
Các loại thực phẩm không nên ăn sau phẫu thuật
Trong quá trình hồi phục, bên cạnh việc tìm hiểu sau phẫu thuật nên ăn gì, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến những thực phẩm nên tránh. Một số món ăn, nếu sử dụng không đúng thời điểm hoặc sai cách, có thể khiến vết thương lâu lành, tăng nguy cơ viêm nhiễm, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và làm chậm quá trình phục hồi. Dưới đây là các nhóm thực phẩm không nên sử dụng sau phẫu thuật:
Đồ ăn nhiều dầu mỡ, chiên xào
Thực phẩm chiên rán như gà rán, khoai tây chiên, thịt mỡ dễ gây khó tiêu, đầy bụng, khiến cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để tiêu hóa – điều này không phù hợp với một chế độ dinh dưỡng sau phẫu thuật cần sự nhẹ nhàng, dễ hấp thu.
Thực phẩm chế biến sẵn, chứa chất bảo quản
Xúc xích, thịt xông khói, mì gói, bánh snack… chứa nhiều muối, chất béo chuyển hóa và phụ gia – đều là những tác nhân làm chậm quá trình hồi phục, gây giữ nước, tăng huyết áp và ảnh hưởng đến chuyển hóa mô lành.
Đồ ngọt, nước uống có gas
Bánh kẹo, nước ngọt và các sản phẩm nhiều đường tinh luyện có thể làm tăng phản ứng viêm, gây tăng đường huyết, cản trở quá trình tái tạo tế bào mới. Với người có bệnh lý nền như tiểu đường, đây là nhóm thực phẩm cần tuyệt đối kiêng.
Đồ ăn sống, tái, chưa được nấu chín kỹ
Như rau sống, sushi, gỏi cá… tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột. Sau phẫu thuật, hệ miễn dịch còn yếu, nếu ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, nguy cơ nhiễm trùng vết mổ rất cao.
Gia vị cay nóng
Ớt, tiêu, tỏi sống, gừng… nếu dùng quá nhiều có thể gây kích ứng niêm mạc tiêu hóa, làm tăng nguy cơ viêm loét, đau bụng – nhất là với người vừa phẫu thuật hệ tiêu hóa hoặc ổ bụng.
Rượu, bia, cà phê và các chất kích thích
Các loại đồ uống này gây lợi tiểu, mất nước, giảm khả năng hấp thu vitamin và khoáng chất – những vi chất rất cần thiết cho quá trình phục hồi. Đồng thời, rượu bia còn ảnh hưởng đến chức năng gan, làm giảm hiệu quả của thuốc và tăng nguy cơ viêm vết mổ.
Thực phẩm dễ gây dị ứng
Hải sản, đậu phộng, trứng… nếu người bệnh có tiền sử dị ứng thì nên tránh trong giai đoạn đầu hậu phẫu, nhằm ngăn ngừa phản ứng quá mẫn có thể ảnh hưởng đến vết thương.
Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên xây dựng thực đơn cá nhân hóa, chọn những món ăn cho người mới mổ theo hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ dinh dưỡng.
>>> Xem thêm: Sau phẫu thuật không nên ăn gì giúp vết thương nhanh hồi phục?
Khi nào người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ?
Dù đã có kiến thức về sau phẫu thuật nên ăn gì, nhưng mỗi ca mổ lại có đặc thù riêng. Việc tự điều chỉnh chế độ ăn nếu không có kiến thức chuyên môn có thể dẫn đến thiếu hụt hoặc dư thừa dinh dưỡng. Do đó, người bệnh nên chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng khi:
Có bệnh lý nền đi kèm
Nếu bệnh nhân có sẵn các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, suy thận, tim mạch, việc ăn uống sau mổ cần điều chỉnh riêng biệt để không ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh nền.
Vết thương lâu lành, chảy dịch nhiều
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu protein, vitamin C, kẽm hoặc các vi chất hỗ trợ làm lành vết thương. Lúc này, bác sĩ sẽ đánh giá và đưa ra hướng bổ sung phù hợp.
Có dấu hiệu suy kiệt, ăn uống kém
Nếu sau mổ người bệnh sụt cân nhanh, ăn không ngon, mệt mỏi kéo dài – cần gặp bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn về thực phẩm chức năng, súp uống dinh dưỡng hoặc sản phẩm bổ sung protein dễ hấp thu.
Phẫu thuật liên quan đến hệ tiêu hóa
Các ca cắt dạ dày, ruột, túi mật… yêu cầu chế độ ăn đặc biệt như ăn mềm, ít béo, giàu chất xơ tan, dễ tiêu. Việc tự ăn uống không đúng có thể gây rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng.
Xuất hiện dấu hiệu dị ứng với thực phẩm
Ngứa, nổi mẩn, đau bụng hoặc tiêu chảy sau khi ăn một món nào đó – cần báo ngay với bác sĩ để được xét nghiệm và điều chỉnh khẩu phần kịp thời.
Cần hỗ trợ dinh dưỡng qua đường ống hoặc tĩnh mạch
Trong trường hợp không thể ăn uống bằng miệng, việc thiết lập chế độ nuôi ăn đặc biệt sẽ cần có sự theo dõi sát sao từ đội ngũ chuyên môn.
>>> Xem thêm: Fomeal Peptides - Súp uống dinh dưỡng cho người sau phẫu thuật
Câu hỏi thường gặp
Thời gian phục hồi sau phẫu thuật cần bổ sung dinh dưỡng trong bao lâu?
Thông thường, người bệnh nên duy trì chế độ ăn phục hồi ít nhất từ hai đến sáu tuần sau phẫu thuật, tùy vào mức độ mổ, cơ địa và tiến trình lành thương. Với người có bệnh lý nền, thời gian có thể kéo dài hơn.
Người bệnh tiểu đường sau phẫu thuật cần chú ý gì trong chế độ ăn uống?
Người tiểu đường cần tránh các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao, kiểm soát lượng carbohydrate, ưu tiên thực phẩm giàu protein, chất xơ, và cần theo dõi đường huyết thường xuyên.
Sau phẫu thuật có nên ăn đồ nếp không?
Đồ nếp như xôi, bánh chưng có thể gây đầy bụng, khó tiêu. Người mới mổ nên hạn chế ăn nếp trong thời gian đầu, đặc biệt khi hệ tiêu hóa chưa hồi phục hoàn toàn.
Người bệnh sau phẫu thuật có nên ăn hải sản không?
Hải sản giàu protein và kẽm, tốt cho phục hồi, nhưng nếu người bệnh có cơ địa dị ứng hoặc vết thương chưa lành hẳn thì nên hạn chế trong giai đoạn đầu.
Uống bao nhiêu nước là đủ sau phẫu thuật?
Người bệnh nên uống trung bình khoảng sáu đến tám ly nước mỗi ngày, tương đương một lít rưỡi đến hai lít nước, tùy theo cân nặng và chỉ định của bác sĩ. Nước giúp thanh lọc cơ thể và làm lành mô nhanh hơn.
