
Sau khi sinh mổ, cơ thể người mẹ cần thời gian hồi phục, đồng thời phải đối mặt với nhiều thay đổi về thể chất và tinh thần trong quá trình chăm sóc bé. Việc chăm sóc dinh dưỡng cho mẹ sau sinh mổ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng, hỗ trợ sản xuất sữa và cung cấp năng lượng cho mẹ trong những tháng đầu nuôi con.
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người sau sinh mổ
Đảm bảo đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết
Mẹ sau sinh mổ cần bổ sung đủ năng lượng để cơ thể có thể hồi phục, đồng thời cung cấp dinh dưỡng cho con qua sữa. Lượng calo cần thiết cho mẹ cao hơn khoảng 500 kcal so với giai đoạn chưa mang thai và có thể dao động từ 2.200-2.500 kcal mỗi ngày, tùy vào mức độ hoạt động và nhu cầu cá nhân. Các thành phần dinh dưỡng thiết yếu trong khẩu phần ăn bao gồm:
- Carbohydrate: cung cấp năng lượng cho cơ thể, bao gồm gạo, khoai, bánh mì, và các loại ngũ cốc.
- Protein: quan trọng cho việc phục hồi vết mổ và tạo sữa, mẹ nên ăn thịt gà, cá, trứng, đậu, sữa và các sản phẩm từ sữa.
- Chất béo: đảm bảo cung cấp đủ chất béo bão hoà và axit béo omega-3 và omega-6, có thể bổ sung dầu thực vật, quả bơ, hạt chia, hạt lanh.
- Rau củ quả: giúp cung cấp nguồn chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hoá tự nhiên.
- Uống đủ nước: Việc uống đủ nước là cực kỳ quan trọng để giữ cho cơ thể mẹ luôn đủ nước và hỗ trợ sản xuất sữa. Lượng nước uống được khuyến nghị từ 2-2.5 lít nước mỗi ngày.
>>> Xem thêm: Leisure Mom Lacta - Soup uống dinh dưỡng công thức tăng chất lượng sữa mẹ
Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa, lợi sữa
Sau sinh cần ưu tiên các loại thực phẩm dễ tiêu hóa và giúp lợi sữa. Các món ăn nên mềm, không quá nhiều gia vị, và dễ hấp thu như cháo, súp, canh, hoặc các món luộc, hấp.
Chia nhỏ bữa ăn, ăn thành nhiều lần trong ngày
Cơ thể mệt mỏi và không thể ăn một bữa quá lớn khi mới sinh xong, nên chia bữa ăn thành nhiều lần trong ngày (5-6 bữa nhỏ). Điều này giúp cơ thể dễ dàng hấp thu dinh dưỡng hơn và giúp mẹ duy trì đủ năng lượng suốt cả ngày.
Kiêng cữ những thực phẩm gây hại
Một số loại thực phẩm có thể gây hại cho mẹ sau sinh mổ, bao gồm các món ăn quá nhiều gia vị, thức ăn nhanh, thực phẩm chứa nhiều đường, hoặc các loại thực phẩm khó tiêu như chân giò heo, đồ chiên rán, thức ăn cay nóng.
>>> Xem thêm: 3 dấu hiệu trầm cảm sau sinh mẹ cần biết
Vài thực đơn tham khảo cho phụ nữ sau sinh mổ
Tuần đầu tiên
- Sáng: Cháo thịt băm (thịt gà hoặc thịt bò), nước xương hầm, hoặc cháo hạt sen, đậu xanh.
- Phụ sáng: Sữa tươi
- Trưa: Canh rau ngót thịt heo, cơm trắng, cá lóc kho tiêu
- Phụ chiều: Trái cây tươi như chuối, cam, hoặc đu đủ chín; sữa chua
- Tối: Canh chân giò hầm rau củ, cơm trắng, tôm rang thịt
- Phụ tối: Sữa tươi
Tuần thứ 2 đến tháng thứ 6
- Sáng: Yến mạch với sữa tươi và trái cây hoặc phở gà/bún riêu cua
- Phụ sáng: Sinh tố hoặc sữa tươi
- Trưa: Thịt gà luộc với cơm trắng, canh bí ngòi
- Phụ chiều: Trái cây, sữa chua
- Tối: Cà ri gà, bánh mì, salad rau củ
- Phụ tối: Sữa tươi
Sau 6 tháng
- Sáng: Bánh mì nướng, trứng ốp la, sữa tươi
- Phụ sáng: Trái cây, phô mai
- Trưa: Gà xào rau củ, canh rau ngót
- Giữa chiều: Sữa chua
- Tối: Đậu hũ nhồi thịt sốt cà chua, canh bí đỏ
- Phụ tối: Sữa tươi
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chế độ chăm sóc sau sinh cho mẹ
Lưu ý trong quá trình chăm sóc mẹ sau sinh mổ
Ngoài việc chú trọng dinh dưỡng, mẹ cũng cần chú ý đến một số yếu tố khác khi chăm sóc sau sinh mổ:
- Nghỉ ngơi hợp lý: Mẹ cần được nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi nhanh chóng. Tránh lao động nặng nhọc trong những tháng đầu sau sinh mổ.
- Vệ sinh vết mổ: Giữ cho vết mổ luôn sạch sẽ và khô ráo để tránh nhiễm trùng. Mẹ nên theo dõi vết mổ hàng ngày và đến gặp bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: vài ngày sau sinh hoặc khi sức khoẻ ổn định, mẹ có thể bắt đầu các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga giúp phục hồi cơ thể và giảm căng thẳng.
Hỏi - đáp
Những thực phẩm nào nên kiêng sau sinh mổ?
Mẹ nên kiêng các thực phẩm khó tiêu như đồ chiên rán, thức ăn cay nóng, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn có nhiều gia vị cay, thức ăn chưa nấu chín và các đồ uống có cồn hoặc chứa caffeine.
Làm thế nào để tăng tiết sữa mẹ sau sinh mổ?
Để tăng tiết sữa, mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi để có tâm lý thoải mái, uống đủ nước, massage ngực và cho bé bú thường xuyên.
Mẹ sau sinh mổ bị táo bón phải làm sao?
Táo bón là vấn đề thường gặp sau sinh mổ. Mẹ có thể ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây, uống nhiều nước và tập thể dục nhẹ nhàng để cải thiện tình trạng này.
Có nên sử dụng các loại thuốc lợi sữa không?
Quan trọng là phải đảm bảo chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung thêm các lại thảo mộc lợi sữa và sử dụng dưới sự tư vấn của bác sĩ.
Khi nào mẹ sau sinh mổ có thể bắt đầu giảm cân?
Mẹ có thể bắt đầu giảm cân sau khi sức khoẻ đã ổn định, vết mổ đã lành hẳn và cơ thể đủ khỏe để thực hiện các bài tập nhẹ nhàng.
Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến vết mổ?
Chế độ dinh dưỡng hợp lý, giàu vitamin C, E, protein và các dưỡng chất cần thiết sẽ giúp vết mổ hồi phục nhanh hơn, giảm nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo.
Việc xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ không chỉ giúp mẹ phục hồi sức khỏe mà còn hỗ trợ việc sản xuất sữa để nuôi con. Mẹ cần một chế độ ăn uống đầy đủ, hợp lý và dễ tiêu hóa, cùng với việc chăm sóc vết mổ cẩn thận và nghỉ ngơi hợp lý. Việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh sẽ giúp mẹ nhanh chóng hồi phục và có đủ sức khỏe để chăm sóc con tốt hơn.
Tài liệu tham khảo
- Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam - 2016, Bộ Y tế
- Dinh dưỡng cộng đồng, Bộ môn Dinh dưỡng - An toàn thực phẩm, trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch