Thực đơn cho người suy thận độ 3: Hướng dẫn chi tiết từ a-z

Thực đơn cho người suy thận độ 3 giúp kiểm soát lượng protein, kali, photpho, muối và nước, giảm áp lực lên thận, làm chậm tiến triển bệnh và hạn chế nguy cơ lọc máu sớm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ thực đơn khoa học là như thế nào, cách lựa chọn thực phẩm ít kali, thực phẩm ít photpho, thực phẩm ít protein, cũng như những lưu ý quan trọng để duy trì chức năng thận và cải thiện sức khỏe.

Suy thận độ 3 là gì và tại sao dinh dưỡng lại quan trọng?

Suy thận độ 3 là giai đoạn bệnh thận mạn tính với mức độ suy giảm chức năng thận rõ rệt. Ở giai đoạn này, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh, làm chậm tiến triển suy thận và ngăn ngừa nguy cơ phải lọc máu sớm.

Định nghĩa và phân loại suy thận độ 3

Suy thận độ 3 là giai đoạn trung bình của bệnh thận mạn tính, khi chỉ số GFR dao động từ 30 đến 59 ml/phút. Ở giai đoạn này, thận vẫn hoạt động nhưng đã suy yếu đáng kể, không còn khả năng lọc các chất thải và dịch dư thừa hiệu quả như trước.

Suy thận độ 3 được chia thành hai giai đoạn nhỏ:

Giai đoạn 3a: Chỉ số GFR từ 45-59 ml/phút.

Giai đoạn 3b: Chỉ số GFR từ 30-44 ml/phút (mức suy giảm nghiêm trọng hơn).

Ảnh hưởng của suy thận độ 3 đến chức năng thận và sức khỏe tổng thể

Khi thận suy yếu, các chất độc như ure, creatinine, kali và photpho tích tụ trong cơ thể, gây ra nhiều triệu chứng như:

• Mệt mỏi, suy nhược do cơ thể không đào thải được chất thải hiệu quả.
• Tăng huyết áp, phù nề do giữ nước và natri.
• Chuột rút, rối loạn nhịp tim do mất cân bằng kali.
• Loãng xương, ngứa da do photpho tăng cao trong máu.

Do đó, để bảo vệ chức năng thận, việc xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 3 khoa học là điều cần thiết để kiểm soát kali, kiểm soát photpho và kiểm soát protein, giúp làm chậm tiến triển bệnh và hạn chế nguy cơ phải lọc máu sớm.

>>> Xem them: Chế độ ăn cho người suy thận tốt cho sức khỏe, đảm bảo dinh dưỡng

Vai trò của chế độ dinh dưỡng trong việc kiểm soát tiến triển bệnh

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò cốt lõi trong việc kiểm soát tiến triển của bệnh suy thận độ 3, giúp làm chậm quá trình suy giảm chức năng thận, giảm nguy cơ biến chứng và hạn chế nguy cơ phải lọc máu sớm.

Nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản cho người suy thận độ 3

Khi chức năng thận suy giảm, việc kiểm soát lượng dưỡng chất nạp vào cơ thể là cần thiết để giảm gánh nặng lên thận. Người bệnh cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

Kiểm soát lượng protein – giảm gánh nặng lên thận

Thận suy yếu khiến quá trình lọc máu kém hiệu quả, dẫn đến tích tụ chất thải nitơ từ protein. Việc kiểm soát protein ở người suy thận giúp giảm áp lực lọc, hạn chế tổn thương thận. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần lượng đạm tối thiểu từ nguồn đạm chất lượng cao như thịt trắng, cá, trứng để duy trì sức khỏe.

Kiểm soát kali – tránh rối loạn nhịp tim

Suy thận làm giảm khả năng đào thải kali, dẫn đến tăng kali máu, có thể gây rối loạn nhịp tim nguy hiểm. Vì vậy, cần kiểm soát kali ở người suy thận bằng cách hạn chế thực phẩm chứa kali cao như chuối, cam, khoai tây và ưu tiên thực phẩm ít kali như táo, dâu tây, lê. Ngoài ra, luộc bỏ nước rau củ cũng giúp giảm kali đáng kể.

Kiểm soát photpho – bảo vệ xương và hệ tim mạch

Kiểm soát photpho ở người suy thận là điều cần thiết để ngăn ngừa loãng xương, vôi hóa mạch máu và các bệnh tim mạch. Khi thận suy yếu, photpho không được đào thải tốt, gây mất cân bằng canxi-photpho, làm tăng nguy cơ gãy xương. Vì vậy, người bệnh nên tránh sữa, phô mai, đồ uống có ga, các loại hạt và ưu tiên thực phẩm ít photpho như bánh mì trắng, bột mì, rau củ luộc.

Kiểm soát natri và hạn chế chất lỏng – ngăn ngừa phù nề, tăng huyết áp

Suy thận làm cơ thể giữ nước, gây tăng huyết áp, phù tay chân, khó thở. Hạn chế muối và thực phẩm chế biến sẵn giúp kiểm soát huyết áp và giảm gánh nặng lên thận. Đồng thời, nếu có dấu hiệu phù nề, cần giảm lượng nước uống theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Đảm bảo đủ năng lượng – tránh suy dinh dưỡng

Do phải hạn chế protein, người suy thận dễ bị thiếu năng lượng, gây suy nhược, giảm cơ, mệt mỏi. Để tránh tình trạng này, nên bổ sung calo từ tinh bột (cơm trắng, bún, khoai) và chất béo thực vật (dầu ô liu, dầu hướng dương, bơ thực vật), giúp cung cấp năng lượng mà không làm tổn hại thận.

>>> Xem them: Người suy thận có ăn ổi được không?

Gợi ý thực đơn mẫu cho người suy thận độ 3

Thực phẩm nên ăn và nên tránh cho người suy thận độ 3

Thực phẩm tốt cho thận:

Thực phẩm ít protein

• Tinh bột ít đạm: Cơm trắng, bún, miến, phở, bánh mì trắng, khoai lang, khoai tây, khoai sọ – cung cấp năng lượng mà không làm tăng gánh nặng cho thận.
• Rau củ ít đạm: Bầu, bí, dưa leo, su su, mướp – chứa nhiều nước, chất xơ hỗ trợ tiêu hóa nhưng không làm tăng lượng protein trong cơ thể.
• Chất béo tốt: Dầu thực vật (dầu ô liu, dầu hướng dương), bơ thực vật – cung cấp năng lượng mà không ảnh hưởng đến thận.

Thực phẩm ít kali

• Trái cây: Táo, lê, nho, dưa gang, dâu tây – giúp bổ sung vitamin mà không làm tăng lượng kali trong máu.
• Rau luộc bỏ nước: Bí đỏ, bầu, su su, mướp – khi luộc nên đổ bỏ nước luộc để giảm hàm lượng kali.

Thực phẩm ít photpho

• Bánh mì trắng, bột mì, nui, miến – giúp cung cấp năng lượng mà không làm tăng lượng photpho trong máu.
• Chất béo thực vật: Dầu ăn thực vật, bơ thực vật – không chứa photpho, phù hợp với người suy thận.

Thực phẩm cần hạn chế hoặc tránh

Thịt đỏ: Bò, cừu, dê, nội tạng động vật – chứa nhiều protein và quá trình chuyển hoá tạo ra NH3, urelàm tăng áp lực lọc của thận.

Các loại đậu: Đậu nành, đậu xanh, đậu đen, đậu hũ, sữa đậu nành – chứa protein thực vật có lợi cho người suy thận tuy nhiên các loại đậu thường có lượng photpho cao nên cần kiểm soát lượng sử dụng.

Trái cây giàu kali: Chuối, cam, bưởi, dưa hấu – có hàm lượng kali cao, dễ làm tăng kali trong máu.

Rau củ chứa nhiều kali: Khoai tây, rau cải xanh, rau ngót – dù giàu dinh dưỡng nhưng không phù hợp cho người suy thận.

Sữa và chế phẩm từ sữa: Sữa bò, phô mai, sữa chua – chứa hàm lượng photpho cao, có thể gây mất cân bằng khoáng chất.

Các loại hạt: Hạt điều, hạnh nhân, hạt dẻ, lạc (đậu phộng) – chứa nhiều photpho và không tốt cho thận.

Đồ uống có ga, nước tăng lực: Chứa photpho vô cơ, dễ hấp thụ vào cơ thể và làm tăng nguy cơ tổn thương thận.

>>> Xem them: Dinh dưỡng cho người suy thận mạn chưa lọc máu

Các lưu ý quan trọng khi xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 3

Việc xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 3 không chỉ giúp bảo vệ chức năng thận, mà còn làm chậm tiến triển bệnh và giảm nguy cơ phải lọc máu sớm. Dưới đây là những lưu ý quan trọng cần tuân thủ khi thiết kế thực đơn hàng ngày:

Theo dõi chỉ số xét nghiệm và điều chỉnh chế độ ăn theo chỉ định của bác sĩ

• Chỉ số GFR (tốc độ lọc cầu thận) giúp đánh giá mức độ suy giảm chức năng thận.
• Xét nghiệm kali, photpho, natri để điều chỉnh thực đơn phù hợp.
• Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể lượng protein, kali, photpho và nước uống phù hợp với từng giai đoạn bệnh.

Tìm hiểu kỹ thành phần dinh dưỡng của thực phẩm

• Chọn thực phẩm ít kali như táo, lê, dâu tây, bầu, bí xanh.
• Ưu tiên thực phẩm ít photpho như bánh mì trắng, bột mì, rau củ luộc bỏ nước.
• Kiểm soát protein từ thịt nạc, trứng, cá trắng, hạn chế thịt đỏ, nội tạng, đậu nành.
• Hạn chế muối và natri bằng cách tránh đồ hộp, thực phẩm chế biến sẵn.

Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cá nhân hóa

Mỗi bệnh nhân có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, do đó, cần tham khảo chuyên gia để có thực đơn phù hợp với thể trạng và giai đoạn bệnh.

Người bệnh suy thận dễ bị thiếu máu, loãng xương, do đó, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung vitamin và khoáng chất như sắt, canxi, vitamin D.

Luyện tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn

• Tập thể dục giúp duy trì sức khỏe tim mạch, kiểm soát huyết áp và cải thiện lưu thông máu.
• Các bài tập phù hợp: đi bộ, yoga, bài tập hít thở sâu, tránh các hoạt động gắng sức quá mức.

Câu hỏi thường gặp

Người suy thận độ 3 có cần lọc máu không?

Chưa cần lọc máu, nhưng phải kiểm soát chế độ ăn nghiêm ngặt.

Suy thận độ 3 có chữa được không?

Không thể hồi phục hoàn toàn nhưng có thể làm chậm tiến triển bệnh.

Người suy thận độ 3 nên uống bao nhiêu nước mỗi ngày?

Khoảng 1-1.5 lít/ngày, tùy vào mức độ phù nề.

Có loại vitamin và khoáng chất nào cần bổ sung?

Bổ sung vitamin D, canxi, sắt theo hướng dẫn của bác sĩ.

Người suy thận độ 3 có thể ăn trái cây không?

Có, nhưng chọn trái cây ít kali như táo, lê, dâu tây.

Người suy thận độ 3 có thể ăn chay được không?

Có thể, nhưng cần hạn chế đậu nành, các loại hạt để tránh dư protein và photpho.

Người suy thận độ 3 có thể ăn yến sào không?

Có thể dùng với lượng vừa phải vì yến sào giàu đạm.

Kết luận

Việc xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 3 đúng cách sẽ giúp kiểm soát kali, kiểm soát photpho, kiểm soát protein, bảo vệ chức năng thận và ngăn ngừa biến chứng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để được tư vấn tốt nhất!